در میان مسلک های مختلف سلوکی، سلوک عارفانه به عنوان یکی از گسترده ترین مکاتب عرفانی براساس حدیث من عرف نفسه فقد عرف ربه، خویشتن شناسی را یگانه راه رسیدن به شناخت پرودگار می‌داند. این طریقه با تاکید بر پرهیز از غفلت و تقویت حضور الهی در دل در صدد آن است که با تطهیر قوه خیال و تکیه بر سیر انفسی، زمینه را برای تحصیل علم حضوری و کشف شهودی حقیقت مهیا سازد. به همین جهت در مسلک خود، شناخت نفس و شناخت توحید را مبنا قرار داده و راه تحصیل این شناخت دو گونه است : شناخت علمی و شناخت شهودی. نفس شناسی علمی مقدمه ای است برای خداشناسی علمی، و نفس شناسی شهودی راهی است برای رسیدن به خداشناسی شهودی. پل ارتباطی میان شناخت علمی و معرفت شهودی عمل به اصول سلوکی چهارگانه ای است که عبارتند از تجلی عبودی، تخلی اخلاقی، تحلی اخلاقی و زندگی توحیدی.در نفس شناسی علمی؛ کثرت شئونی من‌ِ نفس را با وحدت حقیقیه ظلیه تبیین نموده و ارتباط آن با وحدت حقه حقیقیه در خداشناسی علمی بیان می‌شود. از سویی دیگر با شناخت کمالات جبلی در نفس انسان اسماء و صفات خداوندی شناخته می‌شود. در نفس شناسی شهودی سه مرتبه مجردطولی خیال، عقل و الهی، و در خدا شناسی شهودی عوالم هم‌سنخ با این مراتب شناخته می‌شود.
برای عبور از حجاب علم و رسیدن به روشنایی شهود، اصول سلوکی این مسلک که مبتنی بر گذر از مراتب دانی نفس و وقوف در مراتب الهی اوست، به صورتی نظام‌مند مطرح گردیده است. تجلیه؛انقیاد کامل شخص در برابر احکام تکلیفی شرعی است. تخلیه؛ تهذیب درون است از رذایل اخلاقی. تحلیه اتصاف به اوصاف کمالی مناسب با اخلاق الهی است. زندگی توحیدی؛ تسری ملاحظه حضور همه‌جانبه خداوند در جریان زندگی انسان موحد است که پس از دست‌یابی به معرفت شهوی نفس حاصل می‌شود.
Among the various type of mysticism, Irfan as one of the largest schools of Islamic mysticism, based on Prophet Mohammad tradition “Who knows himself knows his Lord”, describes the self-knowledge as the only way to know the Allah. In this way, with emphasis on the avoidance of negligence and seeks to strengthen the presence of God in the heart, we try to obtain direct and intuitive knowledge discovery. Therefore we underlie on the knowledge of Monotheism and knowledge of ourselves, which can be achieved on two following types: Scientific knowledge and understanding of intuition. Scientific knowledge is Introduction to scientific theology, and intuitive way is leading to theological intuition. Bridge between scientific knowledge and intuitive knowledge is to implement four mystical principles which include: 1- Tajalieh: Complete subordination of religious orders. 2-Takhlieh: Purification of ethical disorders. 3- Tahlieh: Attributes of perfection according to the ethics of divine 4- Monotheistic life, consideration of expanding ubiquity of Allah during the monotheist life which would be obtained after achieving self intuitive.